Κοσσυφοπέδιο, μια ανιστόρητη επιλογή

Πριν από μερικές εβδομάδες, το Κοσσυφοπέδιο ανακήρυξε επίσημα την ανεξαρτησία του από τη Σερβία. Για τους περισσότερους δυτικούς πολίτες, και για τους Έλληνες, το Κοσσυφοπέδιο που ήταν στην ουσία υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Εθνών από το 1999, δεν σημαίνει τίποτα, πέρα ίσως από το ότι θυμίζει την πρώην Γιουγκοσλαβία, τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και το γενικότερο πρόβλημα των Βαλκανίων. Στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες και στην Αμερική, το θέμα απασχόλησε σχετικά περιορισμένα το κοινό.
Εκείνο που πραγματικά μας ξενίζει είναι το γεγονός ότι από τα δελτία ειδήσεων, όσα τουλάχιστον ασχολήθηκαν με το θέμα, έλλειπε εντελώς οποιαδήποτε ιστορική αναφορά। Ελάχιστοι σχολιαστές αναφέρθηκαν στο γεγονός ότι η διένεξη για το Κοσσυφοπέδιο χρονολογείται πολύ πιο πίσω από την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας στη δεκαετία του 1990, πιο πίσω από την μεταπολεμική εγκαθίδρυση του κομμουνισμού στην ανατολική Ευρώπη, και ακόμα πιο πίσω από την χάραξη των συνόρων από τους νικητές του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου.

Το Κοσσυφοπέδιο είναι μέρος της Μεγάλης Σερβίας από τον έβδομο αιώνα, όταν για πρώτη φορά αναδύθηκε η έννοια της Σερβίας. Η έντονη αλβανική παρουσία στο Κοσσυφοπέδιο άρχισε στις αρχές του 17ου αιώνα, στη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όταν οι Οθωμανικές αρχές ενθάρρυναν τη μετανάστευση των Αλβανών στην περιοχή για να τους χρησιμοποιήσουν εναντίον των Σέρβων. Η Ορθόδοξη Σερβία ήταν φυσική σύμμαχος των Ρώσων (μια συμμαχία που διατηρείται μέχρι σήμερα), και συνεπώς εχθρός των Οθωμανών. Οι Σέρβοι ανέκτησαν την ανεξαρτησία τους από τους Οθωμανούς το 1875, και μετά τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-1918, αποτελούσαν την κυριότερη εθνότητα στο νεοσύστατο Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας. Το Κοσσυφοπέδιο όχι μόνο ήταν μέρος της Γιουγκοσλαβίας, αλλά και ο πληθυσμός του ήταν κυρίως Σέρβοι.
Ο Χίτλερ κατέλαβε τη Γιουγκοσλαβία το 1941। Η Κροατία και η Αλβανία τάχθηκε με το μέρος του Άξονα και συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς για να εξολοθρεύσουν όσο το δυνατόν περισσότερους Σέρβους, με διάφορες μεθόδους, όπως απελάσεις, αφομοιώσεις και στρατόπεδα συγκέντρωσης . Οι Σέρβοι ελαττώθηκαν στο 50% του πληθυσμού. Μετά τον πόλεμο, ο δικτάτορας Τίτο, ένας Κροάτης κομμουνιστής που στηρίχθηκε από τους δυτικούς επειδή τα έβαλε με τους Σοβιετικούς, όρισε το Κοσσυφοπέδιο σαν ξεχωριστή επαρχία, τοποθέτησε Αλβανούς σε υψηλές κυβερνητικές θέσεις και συνέχισε να ενθαρρύνει την Αλβανική μετανάστευση στην περιοχή. Επιπλέον, οι Αλβανίδες του Κοσσυφοπεδίου είχαν την υψηλότερη γεννητικότητα στην Ευρώπη. Έτσι συνεχίστηκε η παρακμή του αριθμού των Σέρβων στο Κοσσυφοπέδιο.

Στη δεκαετία του 1980 ανέβηκε στην εξουσία ο Μιλόσεβιτς και προσπάθησε να αντιστρέψει την αυξητική τάση των Αλβανών στο Κοσσυφοπέδιο. Οι Σέρβοι είχαν επιτέλους βρει τον άνθρωπό τους, αλλά όπως φάνηκε γρήγορα, ο Μιλόσεβιτς εξελίχθηκε σε αιμοσταγή δικτάτορα, και τελικά κατέληξε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, από το οποίο και καταδικάστηκε για γενοκτονία. Η υφήλιος παρακολουθούσε αηδιασμένη την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, η μία μετά την άλλη τις επαρχίες της να βομβαρδίζονται και να πνίγονται στο αίμα.

Το 1999 το ΝΑΤΟ, με προτροπή του Αμερικανού προέδρου Κλίντον, ξεκίνησε τους γνωστούς βομβαρδισμούς της Σερβίας που διήρκεσαν 78 ημέρες। Το πρόσχημα ήταν να τιμωρηθεί το Βελιγράδι για τον τρόπο που φέρθηκε στους Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου।

Η Δύση είχε κάνει τις επιλογές της και οι Κοσοβάροι το γνώριζαν. Αν και οι ίδιοι περίμεναν άλλα δέκα χρόνια μέχρι να ανακηρύξουν επισήμως την ανεξαρτησία τους, ήξεραν ότι οι δυτικοί δεν θα είχαν αντίρρηση και οι Σέρβοι δεν θα μπορούσαν να κάνουν τίποτα να τους σταματήσουν. Όποιος καεί στο χυλό φυσάει και το γιαούρτι.

Η αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα ακόμα πλήγμα στην διεθνή τάξη και στις διεθνείς προϋποθέσεις αναγνώρισης κρατών, όπως καταγράφτηκαν και ισχύουν από τη Συνθήκη της Βεσφαλίας το 1648।

Η Δύση φαίνεται ότι εξακολουθεί να θέλει να εκδικηθεί τα θύματα του αιμοσταγή δικτάτορα Μιλόσεβιτς και προφανώς θεωρεί ότι η απόσχιση αυτής της Σερβικής επαρχίας είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσει η Σερβία για τα όποια εγκλήματα του Μιλόσεβιτς.
Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να αγνοήσουμε τα εγκλήματα του Μιλόσεβιτς στο Κοσσυφοπέδιο και στους Αλβανούς Κοσοβάρους, ούτε να μειώσουμε τις επιπτώσεις τους στον Αλβανικό πληθυσμό μέχρι και σήμερα. Αλλά το σενάριο που συνήθως επικαλούνται οι δυτικές χώρες, ότι δηλαδή οι Σέρβοι πρέπει να πληρώσουν για το κακό που έκαναν στους Αλβανούς που καταπίεζαν για τόσο χρόνια, είναι εξίσου παρανοϊκό. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι η Αλβανική μειονότητα έγινε πλειοψηφία μόνο τον τελευταίο αιώνα. Για πάνω από χίλια χρόνια, το Κοσσυφοπέδιο ανήκε στη Σερβία. Η Σερβία έχει σοβαρούς ιστορικούς και συναισθηματικούς δεσμούς εντός των ορίων του Κοσσυφοπεδίου. Εκεί ήταν η έδρα της πρώτης Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Η αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου αποτελεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο, όχι μόνο γιατί ενθαρρύνει ανάλογες βλέψεις άλλων επαρχιών, αλλά κυρίως για τον τρόπο που η διεθνής κοινότητα αντιμετωπίζει παρόμοιες καταστάσεις। Η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου είναι βασικά μόνο κατ΄ όνομα. Θα χρειαστούν χιλιάδες ξένα στρατεύματα, πολλά δισεκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια και άγνωστο πόσα χρόνια μέχρι να μπορέσει ένα τέτοιο κρατίδιο να σταθεί στα πόδια του. Τα σύνορα Σερβίας-Κοσσυφοπεδίου θα παραμείνουν για πολλά χρόνια αμφισβητούμενα και επικίνδυνα. Η επιβολή ψευδεπίγραφων λύσεων στοχεύει μόνο να ικανοποιήσει τις τύψεις των δυτικών κυβερνήσεων και των πολιτών τους και να δώσει την ευκαιρία στους ισχυρούς της Ευρώπης και της Αμερικής – τις πάλαι ποτέ “Μεγάλες Δυνάμεις” - να ελέγχουν πιο εύκολα τους λαούς και τους πόρους της περιοχής. Ταυτόχρονα αναστατώνει τις ισορροπίες στην έτσι κι αλλιώς εύφλεκτη αυτή περιοχή και εντείνει – αντί να αμβλύνει – τις αδικίες σε βάρος των εμπλεκομένων.

Η υποστήριξη του Κοσσυφοπεδίου από τη Δύση δεν είναι απόρροια αρχών και νομίμων πεποιθήσεων. Είναι το αποκορύφωμα μιας αυθαίρετης και παράνομης επίδειξης στρατιωτικής και οικονομικής κυριαρχίας. Η επιλογή ορισμένων δυτικών κυβερνήσεων να συμπεριφέρονται διαφορετικά σε παρόμοιες καταστάσεις ανάλογα με τα συμφέροντά τους, δημιουργεί σύγχυση και αντιπάθεια στους λαούς της γης. Και σε τελική ανάλυση είναι άκρως άδικη και αντιδημοκρατική. Ιδιαίτερα όταν δεν ακολουθείται η πιο ασφαλής οδός των διαπραγματεύσεων. Η αντίδραση της Σερβικής κοινής γνώμης, δυστυχώς βίαιη αλλά προβλέψιμη, δεν μπορεί να χρησιμοποιείται σαν άλλοθι για πράξεις εξίσου βίαιες, οι οποίες και προηγήθηκαν. Είναι δε και ένδειξη ότι το πρόβλημα δεν λύθηκε. Ουσιαστικά, τίποτα δεν είναι βέβαιο, εκτός από την συνεχιζόμενη ύβρη και την ιστορική αμνησία πολλών στη Δύση.